Предыдущая страница реферата | 24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  34 | Следующая страница реферата

Ад пылу не было спасу: ён лез у хату праз шчэлкі ў вокнах, асядаючы на сцены, шыбы, рабіўся белы (Алімпіяда,с.10).

Юргіня, ж. Вяргіня.(СПЗБ,т.5).

Яна хацела сесці дзе на двары: падысці да гародчыка, да частакола пад жоўтыя юргіні, якія панагіналіся галоўкамі над маленькім услончыкам (Алімпіяда,с.7)

У беларускіх дыялектных слоўніках зафіксаваны шматлікія варыянты лексемы: вяргіня: аргіня(Сцяшковіч), іргіня(Бялькевіч), гергіня, рагіня, эргіна(ТС), яргіня(СПЗБ), іргінія(ДСБ).

Утварэнне памяншальных формаў адбываецца ў літаратурнай мове і ў гаворках з дапамогай розных словаўтваральных сродкаў. Усе прыведзеныя прыклады адрозніваюцца суфіксамі, параўн.:

Банячкі. Баначкі.

Можа, трэба банячкі паставіць?(Алімпіяда,с.412).

Каленечкі. Каленачкі (СПЗБ,т.2).

Людзі, як на могілках, згіналіся і станавіліся на каленечкі ў балота, засланяючыся хусткамі ад сонца (Алімпіяда,с.15).

Рукаўцы, мн. Рукаўчыкі. (СПЗБ,т.4).

Маладзіла яго жоўценькая новая тэніска, з кароценькімі рукаўцамі на загарэлых руках (Алімпіяда,с.189).

Сеначкі, мн. Сенечкі.

Ля варыўні стаяла драбіна, прыткнутая верхнім краем да страхі на сеначках (Алімпіяда,с.7).

Сукянёшка, ж. Сукеначка.

І сярод іх дзяўчынка ў жоўтай кароценькай сукянёшцы, самая меншая – гады тры (Алімпіяда,с.211).

Прыслоўі

Адумысла.  Сумысля, наўмысна (Сцяшковіч).

Можа, нават адумысла і стаў сёння на вуліцы – хацеў ёй нешта сказаць, не рашаўся толькі (Алімпіяда, с.19). Слупы прывязлі з-пад Карчаватак, зрэзаўшы адумысла сасну: аскаблілі на двары ля дрывотні. (Тартак, с.80).

Долках. Доле, на зямлі, на падлозе  (СПЗБ, т.2).

Долках набухлі ад росаў каласы, але сонца зноў сушыць іх, - мучыць толькі (Чакай у далёкіх Грынях, с.66). Сцяпан вылез з кабіны і стаяў, - адна нага долках, другая на падножцы, - закрываючы сваімі плячыма ўсю кабіну. (Сцяпан Жыхар са Сцешыц, с.155).

Параўн.: доле, долах, долках, далавах, далаўках, далоўках (ЛАБНГ, т.5, карта 269).

Зачы. За вочы.

Анастасіяй Іпалітаўнай яе звалі толькі Колас і Пугач, бо Корань зваў Зампалітаўнай і ў вочы і зачы, прыпамінаючы ёй даўнейшую ваенную форму (Алімпіяда, с.185). Не любіць Станіслаў і калі хто хоча пагаварыць зачы (Чакай у далёкіх Грынях, с.228).

Каля блізку. Блізка.

І я цябе, калі іх нікога каля блізку няма, ажаню (Алімпіяда, с.323).

Лена. Ляніва (ТСБМ, т.3).

У лагчынах ля дарогі туман-паўзун лена ўкладваўся на шырокае лісце альшэвін (Чакай у далёкіх Грынях, с.6).

Навідку. Навідавоку (СПЗБ, т.3).

Леанід, пагартаўшы наспех лісткі ў блакноціку, прычасаўся, зірнуў навідку ва ўсіх на гадзіннік і заняў месца за трыбунай (Чакай у далёкіх Грынях, с.87).

Параўн.: навідавоку, навідоку, навідаку, навідоцы, напавідоку (ЛАБНГ, т.5, карта 268).

Назаўтрае. Назаўтра (СПЗБ,т.3).

Дажыліся, што і назаўтрае солі няма, хоць пазычай (Алімпіяда, с.341).

Напасля. Пасля, потым.

Напасля зноў ішлі бабы. (Мсціжы, с.113).

Наўкасяк.Наўскасяк.

Млечны Шлях, сціснуты цемнатой, ішоў наўкасяк на поўдзень над іхняй хатай (Алімпіяда, с.441).

Наўсягды. Назаўсёды.

Старога фельчара Пугача жыццё кідала па раёнах, не даючы наўсягды,  ці хоць бы надоўга астацца на адным месцы (Алімпіяда, с.102).

Несамнога. Нямнога.

Нехта і тут стрыг.. Глядзіце. Несамнога. Пласты са два (Чакай у далёкіх Грынях, с.47). Іх несамнога – адна жменька (Алені, с.8).Немцы блішчалі і збоку на рудым лагу па адным,  несамнога,  чалавекі можа тры. (Мсціжы, с.106).

Няўмысля. Ненаўмысна (Сцяшковіч).

Пайшла раптам сама Таніна кабыла – ён, мусіць, няўмысля крануў за лейцы (Тартак, с.128).

Параўн.: наўмысна, наўмысля,  - свядома (ТСБМ, т.3).

Поверх. Зверху  (СПЗБ, т.4).

У яго /Пугача/ была выпушчана кашуля, поверх яе матлялася незашпіленая, пакінутая спешна клятчастая рубашка (Алімпіяда, с.316).

З пазном. Позна.

На поле жнеі з усяго Крамянца прыходзілі з пазном, калі ўжо абсыхала раса (Алімпіяда, с.142).

Паўднём. У поўдзень  (СПЗБ, т.3).

Паўднём учора прывязлі (Алімпіяда, с.446).

Рыскоўна. Рызыкоўна (Сцяшковіч).

Рекомендуем скачать другие рефераты по теме: сочинения по литературе, защита дипломной работы, человек изложение.





Предыдущая страница реферата | 24  25  26  27  28  29  30  31  32  33  34 | Следующая страница реферата